สอนลูกให้รับมือกับพายุ: การป้องกันและเตรียมความพร้อม

พายุเป็นภัยธรรมชาติที่สามารถเกิดขึ้นได้ทุกที่ ทุกเวลา โดยเฉพาะในภูมิภาคที่มีการเปลี่ยนแปลงสภาพอากาศที่รุนแรง การเตรียมตัวและการสอนลูกเกี่ยวกับวิธีรับมือกับพายุเป็นสิ่งสำคัญ เพราะการรับมือที่ถูกวิธีจะช่วยลดความเสี่ยงที่จะเกิดอันตรายจากพายุได้อย่างมาก นอกจากนี้ยังช่วยให้เด็กมีความมั่นใจและสามารถทำสิ่งที่ถูกต้องได้ในสถานการณ์ฉุกเฉิน

การเตรียมตัวไม่เพียงแค่การจัดเตรียมสิ่งของเท่านั้น แต่ยังรวมถึงการฝึกทักษะและสร้างความเข้าใจให้กับเด็กๆ ด้วยความรู้และทักษะที่เรียนรู้จะทำให้เด็กๆ สามารถช่วยตัวเองและครอบครัวได้ในขณะเกิดเหตุการณ์พายุ

ทำไมต้องสอนลูกเกี่ยวกับพายุ

• พายุเกิดขึ้นได้ทุกฤดูกาล

ไม่ว่าจะเป็นพายุฝนที่มีลมแรง พายุโซนร้อน ก็สามารถเกิดขึ้นได้ทุกฤดูกาล หากลูกๆ ไม่รู้วิธีการเตรียมตัวหรือวิธีการป้องกันตัวเองจากพายุ ก็อาจทำให้เกิดอันตรายถึงชีวิตได้

• พายุอาจสร้างความเสียหายมาก

พายุที่รุนแรงสามารถทำให้เกิดอันตรายทั้งจากลมแรง ฟ้าผ่า หรือฝนที่ตกหนักจนเกิดน้ำท่วม บางครั้งการไม่เตรียมตัวที่ดีอาจทำให้เกิดการสูญเสียทรัพย์สินหรือชีวิตได้

• เด็กมีความเสี่ยงมากกว่าผู้ใหญ่

เด็กมีความเข้าใจเรื่องภัยธรรมชาติไม่เท่าผู้ใหญ่และยังขาดทักษะในการตัดสินใจภายใต้สถานการณ์ฉุกเฉิน การสอนลูกให้รู้จักวิธีการป้องกันตัวเองจากพายุจึงเป็นสิ่งที่สำคัญอย่างยิ่ง

สอนลูกรับมือกับพายุ เตรียมพร้อมเพื่อความปลอดภัย 

1. สอนลูกให้รู้จักพายุ และประเภทของพายุ

ตัวอย่างคำพูดสำหรับพ่อแม่

“พายุคือการที่ลมแรงมาก ๆ พัดผ่านไปและทำให้ฝนตกหนัก หรือบางครั้งอาจทำให้เกิดฟ้าผ่าและลมพายุรุนแรง เราต้องเตรียมตัวให้ดีเพื่อให้ปลอดภัย”

การอธิบายประเภทของพายุ

• พายุฝนฟ้าคะนอง (Thunderstorm) ในประเทศไทยมักเกิดพายุฝนฟ้าคะนองเป็นประจำโดยเฉพาะในเดือนมี.ค. - พ.ค. มักมีฟ้าแลบ ฟ้าร้อง ลมกระโชกแรง และฝนตกหนัก อาจเกิดลูกเห็บหรือน้ำท่วมฉับพลัน สามารถพัฒนาไปเป็น พายุฤดูร้อน (Summer Storm) ที่มีความรุนแรวขึ้น
• พายุหมุนเขตร้อน (Tropical Cyclone) เป็นพายุขนาดใหญ่ที่ก่อตัวขึ้นในทะเลและมหาสมุทร ในประเทศไทยพบบ่อยในช่วงฤดูฝน (มิ.ย.–ต.ค.) ส่งผลให้เกิดฝนตกหนัก น้ำท่วม และดินถล่ม โดยเฉพาะภาคเหนือและอีสาน โดยมี 3 ระดับความแรง ได้แก่

- ดีเปรสชัน (Tropical Depression)  ฝนตกต่อเนื่อง แต่ไม่รุนแรงมาก

- พายุโซนร้อน (Tropical Storm)  ฝนตกหนัก ลมแรง อาจทำให้เกิดน้ำท่วม

- ไต้ฝุ่น (Typhoon) หรือเฮอร์ริเคน (Hurricane)  รุนแรงที่สุด มีผลกระทบวงกว้าง

• พายุทอร์นาโด (Tornado) เกิดจากการหมุนวนของลมในแนวดิ่งที่มีความเร็วสูงและสามารถทำลายล้างได้ในพื้นที่ขนาดเล็ก พบได้น้อยในไทย มักเกิดในอเมริกา

กิจกรรมที่แนะนำ

• การสร้างภาพหรือสติกเกอร์แสดงประเภทของพายุให้เด็กได้เรียนรู้ และอธิบายลักษณะต่าง ๆ ของพายุผ่านกิจกรรมการระบายสี
• ใช้วิดีโอสั้นๆ หรือแอนิเมชันที่อธิบายลักษณะของพายุในรูปแบบที่เด็ก ๆ เข้าใจได้ง่ายและสนุกสนาน

2. สอนลูกให้รู้จักการเตรียมตัวรับมือพายุ

การเตรียมพร้อมรับมือ

• ติดตามพยากรณ์อากาศ
• ตรวจสอบบ้านเรือนให้มั่นคงแข็งแรง ตัดแต่งกิ่งไม้และต้นไม้ที่เสี่ยงต่อการหักโค่น รวมถึงระบบระบายน้ำที่ดี
• จัดเตรียมกระเป๋าฉุกเฉิน ควรมีขวดน้ำ อาหารแห้งหรือของที่สามารถเก็บไว้ได้ยาวนาน ไฟฉายและถ่านสำรอง ชุดปฐมพยาบาล รองเท้าแข็งแรง เสื้อผ้าหนา และขนมที่สามารถทานได้ทันที

3. สอนลูกให้รู้จักปฏิบัติตัวเมื่อเกิดพายุ

กรณีอยู่ในอาคาร

• ป้องกันอันตรายจากพายุลมแรง ควรหลบอยู่ในห้องที่มีกำแพงหนาและไม่มีหน้าต่าง
• หากพบว่าพายุมีความรนุนแรงควรปิดไฟและเครื่องใช้ไฟฟ้าทั้งหมดเพื่อป้องกันไฟฟ้าลัดวงจรหรือฟ้าผ่า
• เพราะอาจเสี่ยงต่อการถูกฟ้าผ่า หรือไฟฟ้าช็อตได้

กรณีอยู่กลางแจ้ง

• อยู่ให้ห่างจากสิ่งปลูกสร้างที่ไม่มั่นคงแข็งแรง ไม่หลบพายุในพื้นที่เสี่ยงอันตราย โดยเฉพาะบริเวณต้นไม้ใหญ่ ป้ายโฆษณา เสาไฟฟ้า หรือสิ่งปลูกสร้างไม่มั่นคงแข็งแรง
• ไม่อยู่ใกล้วัตถุที่เป็นสื่อนำไฟฟ้า อาทิ รางรถไฟ เพิงสังกะสี รั้วลวดหนาม ประตูโลหะ ซึ่งเสี่ยงต่อการถูกฟ้าผ่า
• ลดเสี่ยงการถูกฟ้าผ่า

กิจกรรมที่แนะนำ

ฝึกการจำเส้นทางหนีภัยจากห้องต่างๆ ในบ้านไปยังสถานที่ปลอดภัย โดยใช้แผนที่ภายในบ้านที่เด็กๆ สามารถเข้าใจและจำได้ รวมถึงการแสดงบทบาทสมมติให้เด็กๆ เข้าใจได้ง่ายขึ้น

4. การดูแลจิตใจเด็กก่อน-ระหว่าง-หลังพายุ

ก่อนพายุ

• สร้างความมั่นใจ: การพูดคุยและอธิบายให้ลูกรู้ว่าเราเตรียมพร้อมและสถานการณ์จะปลอดภัย ทำให้เด็กๆ รู้สึกสงบและมั่นใจในสถานการณ์

ระหว่างพายุ

• ให้ความรู้สึกปลอดภัย: ในช่วงเวลาที่พายุเข้ามา อย่าปล่อยให้ลูกอยู่คนเดียว พยายามนั่งใกล้ ๆ และพูดคุยเพื่อให้ลูกรู้สึกปลอดภัยมากที่สุด

หลังพายุ

• ถามความรู้สึกของลูก: สอบถามว่าลูกรู้สึกอย่างไรและคุยเกี่ยวกับสิ่งที่เกิดขึ้น เพื่อให้ลูกไม่รู้สึกกลัวหรือวิตกกังวล

มูลนิธิเด็กโสสะฯ กับการเตรียมความพร้อมรับมือพายุ

การสอนลูกให้รับมือกับพายุเป็นขั้นตอนที่สำคัญที่จะช่วยให้เด็ก ๆ พร้อมรับมือกับภัยพิบัติที่อาจเกิดขึ้น การเตรียมตัวและการฝึกฝนจะช่วยเพิ่มความมั่นใจให้กับเด็กในการรับมือกับพายุ และช่วยให้พวกเขารู้วิธีการปกป้องตัวเองและครอบครัวได้อย่างมีประสิทธิภาพ

มูลนิธิเด็กโสสะฯ ให้ความสำคัญกับการเตรียมความพร้อมในด้านต่าง ๆ เพื่อช่วยเด็ก ๆ และครอบครัวในพื้นที่ที่เสี่ยงภัยจากพายุ เราจึงจัดกิจกรรมฝึกอบรมในชุมชนเพื่อเสริมสร้างความรู้และทักษะในการรับมือกับพายุให้กับเด็กและผู้ปกครอง เพื่อให้พวกเขาสามารถดำเนินชีวิตในสถานการณ์ฉุกเฉินได้อย่างปลอดภัย

ร่วมสนับสนุนพื้นที่ปลอดภัยให้เด็กๆ

อ้างอิง
Thai PBS 
กรมป้องกันและ บรรเทาสาธารณภัย (ปภ.)
National Geographic