สอนการเงินลูกตามช่วงวัย รู้ไว้ใช้เป็น

“เงิน” ไม่ใช่แค่เรื่องของผู้ใหญ่ แต่เป็นทักษะชีวิตพื้นฐานที่เด็กควรเริ่มเรียนรู้ตั้งแต่วัยเยาว์ เพราะยิ่งปลูกฝังเร็วเท่าไหร่ ก็ยิ่งช่วยสร้างพฤติกรรมทางการเงินที่ดี มีวินัย และรู้คุณค่าในการใช้จ่าย ซึ่งจะส่งผลต่ออนาคตทั้งด้านการวางแผนชีวิตและการเติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่รู้จักพึ่งพาตนเอง

รู้ไหมคะ? เด็กสามารถเริ่มเรียนรู้เรื่องเงินได้ตั้งแต่อายุ 3 ขวบเลยนะคะ มาเรียนรู้ไปพร้อมกันว่าแต่ละช่วงวัยของลูก ควรสอนการเงินแบบไหนให้เหมาะสมและเห็นผลที่สุดค่ะ

วัยไหนควรเริ่มอย่างไร? สอนการเงินลูกตามช่วงวัย

👶 อายุ 3-5 ปี : สร้างความเข้าใจและคุ้นเคยกับเงิน

วัยนี้เป็นช่วงของการเรียนรู้ผ่านประสบการณ์และการเลียนแบบ เด็กๆ จะเริ่มเข้าใจโลกผ่านการเล่น การพูดคุย และการสังเกต พ่อแม่ควรเริ่มต้นด้วยการสอนให้ลูก รู้จัก “เงิน” ในชีวิตประจำวัน เช่น การให้ลูกช่วยหยิบเหรียญหรือธนบัตร เรียนรู้ว่าการใช้เงินมีไว้เพื่อแลกเปลี่ยนสิ่งของ

กิจกรรมง่ายๆ ที่ช่วยได้ เช่น พาลูกไปจ่ายตลาด ให้มีส่วนร่วมในการเลือกของและยื่นเงินจ่าย จะทำให้เขาเห็นภาพการใช้เงินจริง และรู้ว่าเงินมีมูลค่า

เด็กๆ ช่วยคุณแม่จ่ายตลาด เลือกซื้อของและเรียนรู้การแลกเปลี่ยนเงิน

🧒 อายุ 6-10 ปี : สอนให้คิด จัดลำดับความสำคัญ

วัยประถมคือช่วงเวลาที่ลูกเริ่มมีพฤติกรรมเลียนแบบการใช้เงินจากผู้ใหญ่ เช่น การอยากซื้อของเล่น ขนม หรือของที่ชอบ เราควรใช้โอกาสนี้ในการสอนให้เขา รู้จักคิดก่อนใช้ โดยเริ่มจากคำถามง่ายๆ อย่าง “อันนี้จำเป็นไหม?” หรือ “อยากได้เพราะอะไร?” เพื่อกระตุ้นให้เขาคิดวิเคราะห์และจัดลำดับความสำคัญของสิ่งที่อยากได้

แนะนำให้เริ่มสอนทำบัญชีรายรับรายจ่ายแบบง่ายๆ และตั้งเป้าหมายการออม เช่น ถ้าอยากได้ของเล่นราคา 100 บาท ต้องอดใจไม่ซื้อขนมวันละ 10 บาท เป็นเวลา 10 วัน เพื่อเก็บเงินให้ถึงเป้าหมาย นี่คือการสร้างวินัยและความอดทนไปพร้อมๆ กัน

เด็กๆ เรียนรู้เรื่องการออมเงิน และตั้งเป้าหมาย

👦 อายุ 11-13 ปี : ฝึกออมเงิน พร้อมตั้งเป้าหมายในชีวิต

วัยก่อนเข้าสู่วัยรุ่น เด็กจะเริ่มเข้าใจเรื่องผลระยะยาวและการวางแผนมากขึ้น นี่คือช่วงเหมาะสมในการสอน การออมในระยะสั้นและระยะยาว เช่น ออมเพื่อซื้อของที่อยากได้ใน 1 เดือน หรือออมเพื่อใช้ในอนาคตเมื่อโตขึ้น

ควรเริ่มพูดคุยกับลูกเรื่อง “เป้าหมายชีวิต” และอาชีพในฝัน พร้อมทั้งอธิบายว่าอาชีพแต่ละแบบมีรายได้และวิธีจัดการเงินต่างกันอย่างไร

นอกจากนี้ยังสามารถให้ลูกเรียนรู้เรื่องการเปิดบัญชีธนาคาร การใช้บัตรเดบิต และการเข้าใจความต่างของ “เงินสด” กับ “เงินในระบบดิจิทัล” เพื่อเตรียมความพร้อมสู่โลกการเงินจริง

🧑 อายุ 14 ปีขึ้นไป : สร้างวินัยทางการเงิน พึ่งพาตนเองได้

วัยมัธยมเป็นช่วงที่เด็กเริ่มมีอิสระในการคิดและตัดสินใจ พ่อแม่ควรเปิดโอกาสให้ลูกบริหารเงินค่าขนมรายสัปดาห์หรือรายเดือนด้วยตนเอง เพื่อฝึกวางแผนและควบคุมค่าใช้จ่าย เช่น การทำงบประมาณรายสัปดาห์ การแยกเงินใช้กับเงินเก็บ

อีกประเด็นสำคัญคือ การรู้เท่าทันโฆษณาและการตลาด โดยสอนให้ลูกหาข้อมูลก่อนซื้อ ไม่ตัดสินใจตามกระแส และเข้าใจความเสี่ยงของการซื้อของออนไลน์ รวมถึงเริ่มแนะนำเรื่อง “การลงทุน” เช่น เงินฝากประจำ กองทุนรวม หรือดอกเบี้ยธนาคาร พร้อมอธิบายถึงความเสี่ยงในแบบที่เด็กสามารถเข้าใจได้ เรามาดู 4 แนวทางสอนลูก รู้จักบริหารการเงินเพื่ออนาคต เพื่อนำไปปรับใช้ควบคู่กันค่ะ

แนวทางสอนลูกเรื่องเงินให้ได้ผล

เพื่อให้การเรียนรู้เรื่องการเงินเกิดผลจริง ควรใช้ 4 หลักการสำคัญควบคู่กัน ได้แก่:

1. ลงมือทำจริง – ให้ลูกได้ฝึกใช้เงินในสถานการณ์จริง

2. ตั้งเป้าหมายร่วมกัน – คุยกับลูกและตั้งเป้าหมายการเงินร่วมกัน

3. เป็นแบบอย่างที่ดี – พ่อแม่ต้องแสดงให้เห็นว่าบริหารเงินอย่างไร

4. เสริมแรงบวก – ชื่นชมเมื่อเขาใช้เงินอย่างมีวินัยหรือออมได้ตามเป้า

เรียนรู้ ส่งต่อ เพื่อแบ่งปันคุณค่าที่มากกว่าจำนวนเงิน

เรื่องการเงินนั้นมีความสำคัญต่อชีวิตมาก หากเด็กๆ ได้เรียนรู้และถูกปลูกฝังลักษณะนิสัยการบริหารเงินที่ดี ก็จะเป็นส่วนสำคัญที่ช่วยทำให้การวางแผนชีวิตในอนาคตมีความราบรื่นมากยิ่งขึ้นค่ะ มูลนิธิเด็กโสสะฯ จึงให้ความสำคัญกับการปลูกฝังเพื่อให้เด็กๆ รู้คุณค่าของเงินที่พวกเขาได้รับมา เพราะ โอกาส ที่เด็กได้รับในทุกช่วงวัยของชีวิตนั้น ล้วนมาจากเงินบริจาคของผู้มีจิตเมตตาทุกท่านที่ให้โดยไม่หวังผลตอบแทน ดังนั้นการตอบแทนที่ดีที่สุดคือ การใช้เงินอย่างรู้คุณค่า เพื่อสามารถเติบโตกลายเป็นบุคลากรที่มีคุณภาพต่อสังคมค่ะ

อ่านเรื่องราวความสำเร็จของลูกโสสะเพิ่มเติมได้ที่นี่

อ้างอิง

Aboutmom
Eastspring
SCB
Krungsri